Komunikacja jest fundamentem każdej udanej relacji, zarówno romantycznej, jak i partnerskiej. Dobrze rozwinięta i otwarta komunikacja pozwala na budowanie więzi, rozwiązywanie konfliktów, wyrażanie potrzeb i oczekiwań, a także na rozwój osobisty i wzajemne wsparcie.
Wiele problemów w związkach wynika z braku komunikacji lub złej jakości komunikacji. Często ludzie mają trudności w wyrażaniu swoich emocji, potrzeb czy oczekiwań, co prowadzi do niewłaściwego zrozumienia i frustracji. Ponadto, brak komunikacji może prowadzić do zaniku zaufania i pogorszenia się relacji. Kiedy relacje partnerskie siadają w gabinecie to wiele z nich opowiada o kłopotach w komunikacji, odczuciu braku zrozumienia, wysłuchania i odpowiedniego reagowania pozostałych członków relacji.
Oczywiście komunikacja w związkach to umiejętność, która może być rozwijana i doskonalona. W toku terapii uczę klientów jak wyrażać swoje myśli i uczucia, jak słuchać partnera z empatią i zainteresowaniem, jak rozwiązywać konflikty w sposób konstruktywny oraz jak negocjować i szukać kompromisów. Lepsza komunikacja w związku prowadzi do większego zrozumienia, większej satysfakcji emocjonalnej, zmniejszenia liczby rozpadów małżeństw/relacji, a także wpływa na zdrowie psychiczne i emocjonalne.
Dobra komunikacja, czyli jaka?
Kluczowe jest osiągnięcie wzajemnego zrozumienia i znalezienie sposobów na spełnianie potrzeb obojga partnerów. Współpraca, empatia i gotowość do negocjacji są kluczowe w tym procesie. Pamiętajcie, że skuteczna komunikacja to długotrwały proces, który wymaga czasu i zaangażowania obojga partnerów. Zacznij zatem od siebie. W gabinecie podkreślam wkład osobisty każdej osoby będącej w relacji partnerskiej. Nie zmieniamy innych, zmieniamy tylko i wyłącznie siebie. Dlaczego? Bo tylko na swoje zachowania i zarządzanie własnymi emocjami mamy wpływ. Pierwszym krokiem jest samoobserwacja. Dotyczy ona własnych myśli i emocji w danych sytuacjach. Zastanów się, jakie zachowanie partner* wywołuje jakie myśli i emocje. Możesz wykorzystać plik w zakładce „do pobrania” pt. zapis myśli. Sytuacja musi być opisana tak, jakbyście chcieli zatrzymać film i ukazać JEDNĄ scenę (gdzie jesteś? co robisz? z kim?). Myśli to zdania, obrazy, wspomnienia, jakie wywołało dane zachowanie partner*.
Co dalej?
- Kolejny krok to zrozumienie czego potrzebujesz w tej sytuacji i w związku. Co odczuwane emocje chcą zakomunikować? Zrozumienie i identyfikacja swoich własnych potrzeb wspomaga proces efektywnej komunikacji. Może potrzebujesz wsparcia emocjonalnego, czasu dla siebie, zrozumienia, intymności itp. Ważne jest, aby być świadomym swoich potrzeb i nie bać się ich nazwać.
- Następnie, kiedy masz świadomość swoich potrzeb, wyrażaj je w sposób jasny i bezosobowy. Zamiast mówić: „Zawsze mnie zaniedbujesz”, możesz powiedzieć: „Czuję się zaniedbany/zaniedbana, gdy nie spędzamy wystarczającej ilości czasu razem”. Skup się na opisie swoich uczuć i potrzeb, zamiast obwiniać partnera. Unikaj słów „zawsze”, „nigdy”, „wcale”. To rodzi wyłącznie pętlę pretensji i przerzucania się winą.
- Po trzecie, ważne jest, aby wybierać odpowiedni czas i miejsce do komunikowania swoich potrzeb. Unikaj rozmów w sytuacjach stresowych lub gdy jesteś zirytowany/zirytowana. Znajdź spokojny moment, kiedy wszystkie osoby partnerskie będą mogły skupić się na rozmowie i wzajemnie słuchać.
- Wyrażaj swoje potrzeby, używając formuł „ja” i „kiedy-to-ja”. Na przykład: „Czuję się przytłoczony/przytłoczona obowiązkami domowymi. Czy moglibyśmy znaleźć sposób, aby podzielić te zadania równomiernie?” Takie sformułowanie pomaga uniknąć osądów i konfliktów. To zmienia ładunek komunikatu. Nie przybiera formy oskarżeń i pretensji, a ukazuje, co czuje osoba mówiąca i czego potrzebuje od adresata komunikatu.
- Skuteczna komunikacja to dwustronny proces. Bądź gotów/gotowa również słuchać potrzeb i oczekiwań swojego partnera. Udzielaj wsparcia i zainteresowania jego perspektywą, tak jak oczekujesz tego od niego. Co to oznacza? Być może partner* nie weźmie/ nie wezmą na siebie wszystkich obowiązków jakie oczekujesz. Mają do tego prawo. Podejdźcie do tego jak do negocjacji w biznesie. Istotne jest szukanie rozwiązań. W biznesie przecież nikt się nie obraża, nie kara ciszą i nie wyzywa. Ważne jest, aby w tej fazie komunikacji słuchać uważnie, być cierpliwym i otwartym na dialog. Jeśli partner wydaje się nie zrozumieć lub nie akceptować twoich potrzeb, spróbuj wyjaśnić je jeszcze raz w inny sposób. Możesz również poprosić partnera o podzielenie się swoimi potrzebami i oczekiwaniami, aby zrozumieć obie strony.
Komunikacja to otwartość, szacunek i życzliwość.
Kiedy pracuję z parami/ relacjami podkreślam, że dotychczasowe formy komunikacji nie były skuteczne. Wywlekania na nowo starych spraw i obrzucanie się pretensjami zatrzymuje ich w tym samym miejscu. Ważne jest unikanie obraźliwych lub deprecjonujących komentarzy oraz dbanie o dobre samopoczucie i poczucie własnej wartości drugiej osoby. Zaczynamy zatem proces budowania skutecznej, dobrej komunikacji. Czy to oznacza brak kłótni? Otóż nie. Odmienność zdań jest cenna, wartościowa i budująca zdrowe napięcie pomiędzy członkami relacji. Przecież może się Wam podobać inny film, czy kolor ścian. Istotny jest sposób w jaki to zakomunikujecie. Partnerzy powinni czuć się swobodnie, aby dzielić się swoimi myślami i emocjami bez obawy przed osądzeniem czy krytyką. Dobra komunikacja wymaga również jasnego i zrozumiałego przekazywania informacji. Unikaj domysłów, przypuszczeń i niejasności. Wyrażaj się w sposób zrozumiały i precyzyjny. Pamiętajcie, że relacja partnerska to nie jest ring. Tutaj nie chodzi o to, aby ktoś wygrał. Czasami właśnie w taki sposób rozmawiają pary/ relacje, z którymi pracuję. Toczą walkę, w której KONIECZNIE ktoś musi wygrać. MUSZĄ udowodnić kto ma rację, albo kto oszukuje. Skuteczna komunikacja to WYŁĄCZNIE nauka identyfikowania i wyrażania swoich potrzeb, a także słuchanie z otwartością informacji zwrotnej drugiej strony.
Na koniec kilka zwrotów, jakie warto wyrażać, aby poprawić komunikację.
- „Czy możemy porozmawiać o tym? Chciałbym/chciałabym podzielić się swoimi uczuciami/pomysłami/zmartwieniami.”
- „Rozumiem, że czujesz się tak, jak mówisz. Powiedz mi więcej o tym.”
- „Czy mogę cię prosić o wyrażenie swoich potrzeb? Chciałbym/chciałabym zrozumieć, czego oczekujesz.”
- „Czy moglibyśmy znaleźć czas, aby porozmawiać o tym konkretnym problemie/konflikcie? Chciałbym/chciałabym znaleźć rozwiązanie, które będzie dla nas obu satysfakcjonujące.”
- „Dziękuję, że podzieliłeś/podzieliłaś się tym z nami. To ważne, że mówisz o swoich uczuciach/opinii.”
- „Czy mogę cię prosić o wyjaśnienie? Nie jestem pewien/pewna, czy dobrze zrozumiałem/zrozumiałam to, o czym mówisz.”
- „Czy możemy znaleźć czas na regularne rozmowy, aby utrzymać naszą komunikację na dobrym poziomie?”
- „Cieszę się, że możemy rozmawiać o naszych obawach i trudnościach. To pokazuje, że jesteśmy otwarci i gotowi do współpracy.”
- „Przepraszam, jeśli moje słowa sprawiły, że poczułeś/poczułaś się źle. Nie było to moim zamiarem. Chcę, żebyśmy mogli porozmawiać o tym i znaleźć rozwiązanie.”
- „Dziękuję, że wysłuchałeś/wysłuchałaś mnie bez przerywania. Doceniam twoją uwagę i zainteresowanie.”
P. S. Warto też dziękować sobie za różne, drobne gesty, jakie robią dla nas pozostałe osoby w relacji, np. „Dziękuję, że wstawiłeś pranie. Będę miał mniej prania na weekend”, „Dziękuję za pyszną herbatę”, „Dziękuję, że poodkurzałeś. Nie zdążyłam przed pracą.”, „Dziękuję za wspólną kolację. Ważne są dla mnie chwile, w których możemy porozmawiać”